به طور کلی، ساختمان‌های بلند به دلیل دسترسی محدود به فضاهای سبز، پارک‌ها یا باغ‌های کوچک در حیاط یا مرکز شهر، نیازمند راهکارهایی برای زیباسازی محیط خود هستند. در این راستا، ایجاد فضای سبز در بام‌ها یا روف گاردن‌ها می‌تواند به‌عنوان یک گزینه مناسب برای بهبود ظاهر ساختمان‌ها مطرح شود. این بام‌های سبز می‌توانند تغییرات مطلوبی را در زیبایی و کیفیت زندگی ساکنان ایجاد کنند. برای آشنایی بیشتر با این مفهوم سبز و تأثیرات آن در زیباسازی ساختمان‌ها، با پرشین سازه همراه باشید.
بام سبز یا روف گاردن به چه معناست؟
روف گاردن به فضایی اطلاق می‌شود که در آن فضای سبز بر روی سقف‌ها، از جمله پشت بام‌ها، حیاط‌ها و تراس‌ها ایجاد شده است. این فضا به‌عنوان بستر کشت گیاهان در ارتفاعی بالاتر از سطح زمین عمل می‌کند. جالب است که ایده ایجاد باغی بر روی بام‌ها در ابتدا چندان مورد توجه قرار نگرفت، اما با گذشت زمان و افزایش آگاهی نسبت به مسائل محیط زیستی، آلودگی هوا و نیاز به هوای تازه، توجه به این نوع طراحی در پروژه‌های ساختمانی به‌طور جدی افزایش یافت. به همین دلیل، طراحی روف گاردن به‌عنوان یک بخش جدید در پروژه‌های نمای ساختمان معرفی شد.
انواع روف گاردن یا بام سبز
روف گاردن‌ها به طور کلی به دو دسته اصلی تقسیم می‌شوند: گسترده و متمرکز. در ادامه به ویژگی‌های هر یک از این دسته‌ها می‌پردازیم.
روف گاردن گسترده
این نوع بام سبز معمولاً شامل گیاهانی با ریشه‌های کوتاه است. به عبارت دیگر، این گیاهان باید توانایی رشد در خاک‌هایی با عمق کم را داشته باشند و به همین دلیل انتخاب آن‌ها محدود به گونه‌های خاصی است.
روف گاردن متمرکز
در این نوع بام سبز، از گیاهانی با ریشه‌های عمیق‌تر، حداقل ۳۰ سانتی‌متری، استفاده می‌شود. یکی از مزایای این نوع روف گاردن، عدم محدودیت در انتخاب گیاهان است. به این معنا که می‌توانید انواع مختلفی از گیاهان، از جمله درختچه‌های تزئینی، سبزیجاتی مانند گوجه‌فرنگی و توت‌فرنگی، و حتی گیاهان دارویی مانند پونه را به راحتی در بام ساختمان خود پرورش دهید.
انواع کلاس‌های روف گاردن
اجرای روف گاردن بسته به نوع آن به دسته‌ها و کلاس‌های مختلفی تقسیم می‌شود که به شرح زیر است:
کلاس A روف گاردن
– کف بام: استفاده از سنگ یا موزاییک
– فضای اطراف: پوشش گیاهی طبیعی و شمشاد
– فضای مرکزی: چمن طبیعی
– روش اجرای فضای سبز: شامل عایق‌کاری و زهکشی مناسب
کلاس B روف گاردن
– کف بام: استفاده از ترموود
– پوشش گیاهی فضای اطراف: شامل گیاهان طبیعی و درختان کاج
– روش اجرای فضای سبز: باکس‌های ترموود و گلدان‌ها
– جنس مبلمان: ترکیبی از حصیر و چرم با آلاچیق یا سایبان
– نورپردازی: استفاده از چراغ‌های محوطه
کلاس C روف گاردن
– کف بام: ترموود به صورت پلکانی
– پوشش گیاهی فضای اطراف: گل‌ها و گیاهان طبیعی
– روش اجرای فضای سبز: باکس‌های ترموود به صورت پلکانی
– جنس مبلمان: ترموود با آلاچیق یا سایبان
– نورپردازی: چراغ‌های باغی و نورهای مخفی
کاربرد روف گاردن
روف گاردن یا بام سبز به عنوان یک راهکار نوین در طراحی فضاهای شهری و ساختمان‌ها، کاربردهای متعددی دارد که به بهبود کیفیت زندگی و محیط زیست کمک می‌کند. این نوع طراحی به ویژه در مناطق شهری که با کمبود فضاهای سبز مواجه هستند، به عنوان یک راه حل موثر برای افزایش پوشش گیاهی و کاهش آلودگی هوا عمل می‌کند. روف گاردن‌ها با فراهم کردن فضایی برای کاشت گیاهان، نه تنها به جذب کربن دی‌اکسید و تولید اکسیژن کمک می‌کنند، بلکه به عنوان عایق حرارتی نیز عمل کرده و دما را در ساختمان‌ها کاهش می‌دهند. این ویژگی باعث کاهش هزینه‌های انرژی و بهبود راحتی ساکنان می‌شود.
علاوه بر این، روف گاردن‌ها می‌توانند به عنوان فضایی برای تفریح و استراحت مورد استفاده قرار گیرند و به زیبایی و جذابیت بصری ساختمان‌ها افزوده و محیطی دلنشین برای ساکنان فراهم کنند. همچنین، این فضاها می‌توانند به عنوان یک بستر برای کشاورزی شهری عمل کرده و امکان کشت گیاهان خوراکی را در محیط‌های شهری فراهم کنند.
نکاتی در مورد اجرای روف گاردن
قبل از سفارش و اجرای روف گاردن بر روی بام ساختمان، مهم است که جوانب مختلف کار را به دقت بررسی کنید. این موارد شامل موارد زیر است:
نگهداری از پوشش گیاهی بام
مراقبت از گیاهانی که در روف گاردن استفاده می‌شود، مشابه نگهداری از گیاهان در فضای سبز روی زمین است و تفاوتی ندارد. با این حال، نکات خاصی برای نگهداری از گیاهان در این فضا وجود دارد که باید قبل از کاشت گلدان‌ها و پوشش گیاهی وسیع، از متخصصان مربوطه کسب اطلاعات کنید.
دریافت مجوزهای لازم
اجرای بام سبز بر روی ساختمان نیازمند اخذ مجوز از سازمان‌های مربوطه است. بنابراین، قبل از طراحی روف گاردن و آماده‌سازی مراحل ساخت، باید این مجوزها را دریافت کنید. همچنین، توجه به نظرات سایر ساکنان ساختمان نیز اهمیت دارد؛ بنابراین در صورت نیاز، از تمامی مالکین واحدها نظرسنجی کنید.
یکپارچگی سازه
یکی از نکات کلیدی قبل از طراحی روف گاردن، اطمینان از یکپارچگی سازه است. باید مطمئن شوید که سقف ساختمان قادر به تحمل بار ناشی از روف گاردن است. همچنین، هنگام اجرای روف گاردن، باید به ایجاد خاک کافی و بسترسازی مناسب توجه کنید؛ زیرا فشار ناشی از آب و گیاهان نیز بر سقف تأثیر می‌گذارد. به همین دلیل، توصیه می‌شود قبل از اجرای این پروژه، با متخصصان مشورت کنید.
استفاده از تجهیزات مناسب
قبل از شروع به کار بر روی روف گاردن، به این فکر کنید که چگونه وسایل و تجهیزات مورد نیاز را به بام منتقل خواهید کرد. در یک ساختمان بلند، ممکن است نتوانید از آسانسور برای جابجایی وسایل استفاده کنید، بنابراین باید راه‌حل‌های مناسبی برای این کار در نظر بگیرید. همچنین، در طراحی روف گاردن، توجه به نورپردازی و زیباسازی از اهمیت بالایی برخوردار است و تجهیزات مربوط به این موارد نیز باید در نظر گرفته شود.
آبیاری گیاهان
یکی از نکات حیاتی قبل از شروع طراحی روف گاردن، توجه به روش‌های آبیاری گیاهان است. به طور کلی، روش‌های مختلفی برای آبیاری وجود دارد که شامل آبیاری سنتی با شیلنگ، استفاده از سیستم‌های آبیاری هوشمند با زمان‌بندی مشخص و همچنین آبیاری قطره‌ای می‌شود.
مقاومت گیاهان در بام
در روف گاردن، گیاهانی که کاشته می‌شوند باید توانایی تحمل نور مستقیم خورشید را داشته باشند. به همین دلیل، انتخاب گیاهان ضعیف در این فضا ممکن است منجر به مشکلاتی شود. همچنین، گرمای زیاد بام و آلودگی هوا از دیگر چالش‌ها هستند. وزش باد و ارتفاع بام نیز باید در نظر گرفته شود؛ بنابراین گیاهانی که برای این فضا انتخاب می‌شوند، باید نسبت به باد مقاوم باشند.
هزینه‌ها
در نتیجه، لازم است به اهمیت هزینه‌ها در طراحی بام سبز اشاره شود. هزینه‌ها به وسعت بام و نوع گیاهان و پوشش گیاهی انتخابی بستگی دارد. همچنین، ممکن است با هزینه‌های مربوط به خرید گیاهان متنوع و محوطه‌سازی با استفاده از کاشی، سنگ و سایر مصالح مواجه شوید. بنابراین، برنامه‌ریزی دقیق برای مدیریت هزینه‌های مختلف این طرح از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.
مزایای روف گاردن یا بام سبز
در مورد مزایای این نوع طراحی، می‌توان به موارد متعددی اشاره کرد. یکی از این مزایا این است که پوشش گیاهی بام‌های سبز مانع از هدر رفتن آب باران می‌شود و به این ترتیب، مقدار کمتری آب به سیستم فاضلاب شهری وارد می‌شود و به اکوسیستم کمک می‌کند. همچنین، این نوع بام به کاهش آلودگی هوا در شهرها کمک کرده و کربن دی‌اکسید موجود در جو را جذب می‌کند و به جای آن اکسیژن را به محیط می‌فرستد.
علاوه بر این، همان‌طور که قبلاً ذکر شد، روف گاردن به عنوان یک عایق حرارتی عمل کرده و فضایی خنک‌تر در ساختمان ایجاد می‌کند. همچنین، باغچه‌های روی بام که بر روی عایق مناسب قرار دارند، می‌توانند به افزایش عمر مفید سقف کمک کنند. از نظر زیبایی، این فضاها بسیار جذاب و دلنشین هستند و به طراوت محیط می‌افزایند.
تصورات نادرست درباره روف گاردن
در مورد استفاده از روف گاردن، برخی تصورات نادرست در میان مردم وجود دارد که در ادامه به بررسی آن‌ها می‌پردازیم.
اجرای روف گاردن ممکن است باعث نشتی بام شود
این تصور نادرست است، زیرا روف گاردن‌ها به طور کلی از غشای ضد آب سقف محافظت کرده و آن را در برابر تابش نور ماوراءبنفش که می‌تواند منجر به زنگ‌زدگی شود، حفظ می‌کنند. همچنین، اگر این پروژه به درستی و با دقت اجرا شود، می‌تواند به افزایش عمر مفید سقف ساختمان کمک کند.
باغچه‌های روی بام می‌توانند مشکلات ساختاری به وجود آورند
در ساختمان‌های جدید، معماران و مهندسان سازه در زمان طراحی، بار ناشی از محوطه‌سازی شامل آلاچیق، فضای سبز و آب‌نما را محاسبه می‌کنند. بنابراین، با اجرای اصولی، هیچ نگرانی از این بابت وجود نخواهد داشت.
هزینه اجرای روف گاردن بالا است
در حالی که ممکن است در ابتدا ایجاد یک باغ بام هزینه‌بر به نظر برسد، اما با مشورت با متخصصان، معماران و مهندسان، می‌توان بهینه‌سازی‌های لازم را انجام داد. این افراد می‌توانند بهترین و اقتصادی‌ترین راه‌حل‌ها و ایده‌ها را برای طراحی باغ بام ارائه دهند.
علاوه بر این، هنگام طراحی منظر و محوطه‌سازی، باید انواع گیاهان فصلی را در نظر گرفت تا سیستم‌های بستر و زهکشی به درستی تعیین شوند. متخصصان معمولاً بسترهای ضخیم‌تری را پیشنهاد می‌کنند که می‌توانند آب بیشتری را جذب کنند. همچنین، سیستم‌های زهکشی مناسب می‌توانند آب را ذخیره کرده و در شرایط گرم‌تر آزاد کنند، که این امر نیاز به آبیاری را کاهش می‌دهد. در واقع، اجرای صحیح می‌تواند به کاهش هزینه‌ها نیز کمک کند.
نتیجه گیری
همان‌طور که در این مقاله مشاهده کردید، امروزه اهمیت استفاده از فضاهای سبز و پوشش‌های گیاهی نسبت به گذشته بیشتر احساس می‌شود. به همین دلیل، طراحی و اجرای بام‌های سبز یا روف گاردن می‌تواند یک راه‌حل مناسب و کارآمد باشد. در این مقاله، علاوه بر آشنایی با انواع روف گاردن، به بررسی مزایا و معایب این نوع پوشش گیاهی نیز پرداخته‌ایم. در پایان، امیدواریم که این مقاله اطلاعات مفید و کاربردی را برای شما عزیزان فراهم کرده باشد.
کاربرد روف گاردن
14
اکتبر